Zatrudnienie niepełnosprawnych. Schorzenia specjalne i schorzenia szczególne PFRON a obowiązujące przepisy

Firmy decydujące się na zatrudnienie osób niepełnosprawnych mogą, szczególnie na początku, borykać się z różnymi trudnościami w obowiązujących przepisach. Terminologia w niektórych aspektach może być kłopotliwa. Natomiast aby korzystać z przysługujących uprawnień, należy dobrze być w niej zorientowanym.

W naszym artykule „Schorzenia specjalne i schorzenia szczególne PFRON a obowiązujące przepisy” wyjaśniamy, czym różnią się, występujące u pracowników z niepełnosprawnością, schorzenia specjalne i szczególne.

PFRON różnicuje te grupy, zatem wyjaśnimy, co przysługuje w przypadku zatrudnienia pracownika z danym schorzeniem.

Schorzenia specjalne a schorzenia szczególne PFRON – jakie są różnice?

Istnieją dwie grupy schorzeń, które są znaczące dla pracodawcy zatrudniającego pracownika z niepełnosprawnością. Są to schorzenia specjalne i szczególne.

1. Schorzenia specjalne są to rodzaje zaburzeń, które upoważniają firmę do ubiegania się o wyższą kwotę dofinansowania do wynagrodzenia. Jest ona uzależniona od stopnia niepełnosprawności pracownika.
2. Schorzenia szczególnie utrudniające wykonywanie pracy to rodzaje dysfunkcji, które pozwalają pracodawcy na odmienny sposób obliczania wskaźnika zatrudniania osób niepełnosprawnych i dzięki temu mogą obniżyć ten wskaźnik. Ma to wpływ na wysokość wpłaty do PFRON, którą odprowadzają pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników na pełen etat i nie osiągają wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych 6%.

Reasumując:

• schorzenia specjalne dotyczą wysokości dofinansowania do wynagrodzenia,
• schorzenia szczególne dotyczą wysokości wpłaty PFRON.

Jakie są schorzenia specjalne?

Do schorzeń specjalnych zalicza się 5 rodzajów zaburzeń. Określają je kody, czyli symbole przyczyny niepełnosprawności, które znajdują się na orzeczeniu pracownika. Poniżej podajemy ich listę:

• 01-U – oznaczający upośledzenie umysłowe,
• 02-P – oznaczający chorobę psychiczną,
• 04-O – oznaczający zaburzenia widzenia, czyli są to osoby niewidome,
• 06-E – oznaczający epilepsję,
• 12-C – oznaczający całościowe zaburzenia rozwoju.

Podsumowując, jeśli pracownik posiada niepełnosprawność, która wynika z jednego z wymienionych powyżej schorzeń specjalnych, to pracodawca może otrzymać wyższą kwotę dofinansowania do jego wynagrodzenia.

Jakie dofinansowanie przysługuje przy schorzeniu specjalnym u pracownika z niepełnosprawnością?

Jak już wspomnieliśmy, przy schorzeniu specjalnym kwota dofinansowania ulega podwyższeniu w zależności od stopnia niepełnosprawności pracownika. Podane poniżej kwoty obowiązują od 2020 roku i są to maksymalne kwoty dofinansowania przysługujące pracodawcy, który zatrudni osobę niepełnosprawną w pełnym wymiarze godzin.

Dofinansowanie wynagrodzeń osób niepełnosprawnych

Ogólne kwoty dofinansowania PFRON do wszystkich pracowników z niepełnosprawnością wynoszą:

• 450 zł – jeżeli pracownik posiada lekki stopień niepełnosprawności,
• 1200 zł – jeżeli pracownik posiada umiarkowany stopień niepełnosprawności,
• 1950 zł – jeżeli  pracownik posiada znaczny stopień niepełnosprawności.

Schorzenia specjalne – a kwoty dofinansowania PFRON

Dodatkowa kwota dotacji z tytułu schorzenia specjalnego dla pracodawcy, w zależności od stopnia niepełnosprawności pracownika wynosi:

• 600 zł, jeżeli pracownik posiada lekki stopień niepełnosprawności,
• 900,00 zł, jeżeli pracownik posiada umiarkowany stopień niepełnosprawności,
• 1200,00 zł, jeżeli  pracownik posiada znaczny stopień niepełnosprawności.

Kwoty łączne, zwiększonej dotacji dla pracodawców zatrudniających osoby ze schorzeniem specjalnym będą wynosić kolejno: 1050 zł, 2100 zł oraz 3150 zł.

Jak widać, kwoty są znaczące, natomiast nie należy kierować się wyłącznie stopniem niepełnosprawności pracownika i rodzajem schorzenia przy jego zatrudnieniu. Należy pamiętać, że na stanowisku pracy największą skuteczność przynosi predyspozycja oraz kompetencje w określonej branży, a nie wysokość dofinansowania. Stanowi ono z pewnością ogromne wsparcie finansowe, które ułatwia zatrudnienie pracowników niepełnosprawnych, natomiast nie jest to jedyna korzyść z takiego rozwiązania.

Schorzenia szczególne – lista

Do schorzeń szczególnie utrudniających wykonywanie pracy, pozwalających pracodawcy na obniżenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych, zalicza się:

• chorobę Parkinsona,
• stwardnienie rozsiane,
• paraplegię,
• tetraplegię,
• hemiplegię,
• zaburzenia widzenia,
• zaburzenia słyszenia,
• wirus HIV oraz  chorobę AIDS,
• chorobę psychiczną,
• upośledzenie umysłowe,
• późne powikłania cukrzycy.

Jak obniżyć wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych przy schorzeniu szczególnym?

Pracodawca zatrudniający osoby niepełnosprawne ze schorzeniem szczególnie utrudniającym wykonywanie pracy oblicza wskaźnik ich zatrudnienia w odmienny sposób. Wtedy to:

• 1 etat pracownika ze schorzeniem szczególnym to 2 etaty w przypadku umiarkowanego stopnia niepełnosprawności,
• 1 etat pracownika ze schorzeniem szczególnym to 3 etaty w przypadku znacznego stopnia niepełnosprawności.

Podsumowując. Pracodawca tworzący stanowiska pracy dla osób niepełnosprawnych ze schorzeniem szczególnym może przy mniejszym ich zatrudnieniu, osiągnąć wymagany wskaźnik 6% lub obniżyć swoją wpłatę PFRON.

Jak dokumentować schorzenia specjalne i szczególne PFRON?

W przypadku schorzeń specjalnych, aby je potwierdzić, pracodawca musi, posiadać w dokumentacji pracownika jego orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.

W rozliczeniach z PFRON wystarczy tylko ten dokument, gdyż są one określone na podstawie symboli przyczyny niepełnosprawności. W przypadku, gdy jedno z pięciu kodów: (01-U, 02-P, 04-O, 06-E, 12-C)  występuje na orzeczeniu, to pracodawca może ubiegać się o wyższe dofinansowanie.

Jeśli chodzi o schorzenia szczególne, w większości, niezbędne jest zaświadczenie lekarskie. Wystawia je lekarz specjalista danego schorzenia. Jest tak ze względu na fakt, że schorzenia szczególne nie określają konkretne symbole przyczyny niepełnosprawności, lecz są to wymienione grupy zaburzeń.

Przykładowo symbol 11-N, czyli zaburzenia neurologiczne nie potwierdzają wystąpienia paraplegii lub tetraplegii. Wyjątkiem pośród schorzeń szczególnych, w którym nie jest potrzebne zaświadczenie lekarskie, są:

• zaburzenia wzroku 04-O
• choroba psychiczna 02-P,
• upośledzenie umysłowe 01-U,
• epilepsja 06-e.

Podsumowanie

Istnieją dwie grupy schorzeń, które pozwalają pracodawcy zatrudniającemu osobę niepełnosprawną na dodatkowe uprawnienia.

Schorzenia specjalne oznaczają dla firmy wyższe dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników z orzeczeniem, natomiast schorzenia szczególnie utrudniające wykonywanie pracy pozwalają na odmienne obliczanie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Oznacza to, że zatrudniając pracownika ze schorzeniem szczególnym, pracodawca może obniżyć wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych lub obniżyć wysokość wpłaty do PFRON. Robi to w ten sposób, że etat takiego pracownika liczy podwójnie w przypadku umiarkowanego stopnia niepełnosprawności lub potrójnie, gdy posiada znaczny stopień niepełnosprawności.

Występowanie schorzenia szczególnie utrudniającego wykonywanie pracy w większości przypadków wymaga zaświadczenia, które wystawia lekarz specjalista, natomiast w przypadku schorzeń specjalnych wystarczy orzeczenie pracownika, które potwierdza występowanie tego schorzenia na podstawie symbolu przyczyny niepełnosprawności.

Pamiętaj, że istnieją sposoby optymalizacji PFRON. Stanowią one istotne odciążenie dla przedsiębiorców. Wiedza dotycząca schorzeń specjalnych i schorzeń szczególnych PFRON to początek drogi do wsparcia swojej firmy na drodze zatrudnienia osób niepełnosprawnych.